De moeder van Anne Frank was Edith Frank-Holländer, een vrouw die een belangrijke maar vaak onderbelichte rol speelde binnen het gezin Frank. Terwijl Anne wereldberoemd werd door haar dagboek, bleef haar moeder vooral bekend via de ogen van haar dochter. In dit artikel lees je wie Edith Frank-Holländer was, hoe haar leven verliep en welke plaats zij innam binnen het gezin tijdens de onderduik.
Het leven van Edith Frank-Holländer vóór de oorlog
Edith Frank-Holländer werd geboren op 16 januari 1900 in Aken, Duitsland, in een welgesteld Joods gezin. Ze groeide op in een beschermde omgeving en kreeg een traditionele opvoeding. In 1925 trouwde zij met Otto Frank. Samen kregen zij twee dochters: Margot en Anne.
Het gezin woonde aanvankelijk in Duitsland, maar door de toenemende dreiging voor Joodse families besloot Otto Frank in de jaren dertig naar Nederland te verhuizen. Edith volgde met haar gezin en probeerde in Amsterdam een nieuw leven op te bouwen, al had zij meer moeite met de aanpassing dan haar man.
De moeder van Anne Frank in de onderduik
Toen de vervolging van Joden ook in Nederland steeds ernstiger werd, dook de familie Frank in 1942 onder in het Achterhuis. De moeder van Anne Frank probeerde in deze benauwde en angstige omstandigheden een vorm van normaal gezinsleven te behouden. Ze hield zich bezig met huishoudelijke taken en zorgde, waar mogelijk, voor haar dochters.
De spanningen in de onderduik waren groot en dat had invloed op de onderlinge relaties. Edith had het zichtbaar zwaar met het gebrek aan vrijheid en de voortdurende angst. Toch bleef zij proberen om structuur en zorg te bieden binnen de beperkte mogelijkheden.
De relatie tussen Edith en Anne
Uit het dagboek van Anne Frank blijkt dat de relatie tussen moeder en dochter vaak moeizaam was. Anne voelde zich niet altijd begrepen door haar moeder en uitte daar eerlijk haar gevoelens over. Deze passages hebben lang het beeld van Edith Frank-Holländer bepaald.
Tegenwoordig wordt deze relatie vaker in context geplaatst. De omstandigheden in de onderduik waren extreem, en Edith kampte met zorgen, onzekerheid en emotionele uitputting. Veel historici benadrukken dat haar rol als moeder onder deze druk nauwelijks te vergelijken is met een normaal gezinsleven.
Het lot van de moeder van Anne Frank
In augustus 1944 werd de onderduik verraden en werd het gezin gedeporteerd. Edith Frank-Holländer kwam terecht in concentratiekamp Auschwitz. Daar werd zij gescheiden van haar dochters, die later naar Bergen-Belsen werden overgebracht.
De moeder van Anne Frank overleed op 6 januari 1945 in Auschwitz, slechts enkele weken voor de bevrijding van het kamp. Zij was de enige van het gezin Frank die niet meer werd verplaatst na aankomst in het kamp.
De blijvende betekenis van Edith Frank-Holländer
De moeder van Anne Frank wordt tegenwoordig steeds vaker genoemd in boeken, tentoonstellingen en documentaires. Haar verhaal laat zien hoe zwaar de rol van een ouder was tijdens vervolging en onderduik. Edith Frank-Holländer probeerde, ondanks haar eigen angsten en verdriet, zorg en menselijkheid te blijven tonen.